پانزده روند محتمل در اقتصاد ايران در سال ٩٦

1- توليد ناخالص داخلى در سال ٩٦ بيشتر خواهد شد ولى نرخ رشد آن محدود مى شود. در سال ٩٦ پيش بينى مى شود كه نرخ رشد توليد ناخالص داخلى از پنج درصد فراتر نرود.
2- به دليل درونزا شدن درآمدهاى نفتى در سال ٩٦ ، احتمال رشد توليد غير نفتى بيشتر از توليد نفتى خواهد بود.در اين حوزه بخش خدمات بيشترين سهم را در رشد توليد ناخالص داخلى سال آينده را خواهد داشت .
3- قيمت نفت (قيمت نفت WTI ) همچنان در تلاطم خواهد بود و تغييرات آن در كانالهاى چهل و پنجاه دلار تثبيت مى شود. افزايش قيمت نفت بالاى شصت دلار محتمل نيست .
4- برآورد مى شود كه كل دريافتى ارزى كشور به هشتاد ميليارد دلار بالغ شود ، ولى انتقال اين منابع به داخل كشور كماكان توام با مشكلات جدى بين المللى خواهد بود. اين مساله يكى از عوامل دخالت مستمر بانك مركزى در بازار ارز خواهد بود.
5- بازار ارز داراى نوسانات volatility بيشترى خواهد بود و همين نوسان موجب افزايش گرايشات سوداگرانه در بازار ارز خواهد شد. همين گرايشات موجب خواهد شد كه دخالت بانك مركزى در بازار ارز بيشتر شود.
6- به دليل فقدان شرايط لازم براى يكسان سازى نرخ ارز ، اين سياست به طور واقعى اجرا نخواهد شد.
7- قيمت ارز در سال پيش رو و مخصوصا از انتهاى فصل تابستان روندى صعودى خواهد داشت . كف قيمت ارز در سال ٩٦ حداقل ٤٥٠٠ تومان پيش بينى مى شود.
8- زمين و ساختمان ( مسكونى و ادارى ) وارد مرحله تورمى خواهند شد ، ولى اين تغييرات محدود خواهد بود . تقاضاى عمده مسكن در سال پيش رو تقاضاى واقعى خواهد بود. بنابراين بخش مسكن پيش بينى مى شود كه وارد دوره رونق غيرتورمى خواهد شد. بخش مسكن به زحمت بتواند از نرخ تورم خرده فروشى عبور كند.
9- واردات به كشور در سال آينده حوالى شصت ميليارد دلار برآورد مى شود. با اين حساب سال آينده همراه با مازاد تراز پرداختها در حساب جارى خواهد بود. ولى اين مازاد تراز پرداختها موجب كاهش نرخ ارز نخواهد شد.
10- نرخ سود رايج در بازار به طور ميانگين ممكن است بين يك تا دو درصد افزايش يابد و بنابراين سپرده گذارى نزد بانكها كماكان فعاليت مناسبى براى سودآورى خواهد بود. ضمنا پيش بينى مى شود كه نسبت سپرده هاى غيرديدارى به سپرده هاى ديدارى كماكان در سطح بالايى بماند.
11- نرخ تورم از ده درصد عبور خواهد كرد و در سال ٩٦ بين ١١ تا ١٣ درصد خواهد شد.
12- سرعت رشد نقدينگى در سال پيش رو همانند سال ٩٥ رو به رشد خواهد بود. نرخ رشد نقدينگى حدود ٢٥ درصد برآورد مى شود.
13- فشار بر بودجه دولت بيشتر خواهد شد و كماكان هزينه هاى عمرانى قربانى هزينه هاى جارى خواهند شد.
14- بازار بورس با چالشهاى جدى مواجه خواهد شد، ولى احتمال به دست آوردن نرخ رشد مثبت بين ده تا بيست درصد بالا است . بانكها مهمترين بخش كاهنده شاخص خواهند بود و صنعت خودرو ، كانيهاى فلزى و فلزات اساسى از بخشهاى پيش برنده بورس خواهند بود.
15- طلا در بازارهاى جهانى و دلار در بازارهاى ايران پرنوسان خواهند بود ، در نتيجه بازار طلا ، بازار آتى طلا و بازارهاى وابسته در سال ٩٦ همراه با نوسان بالا خواهند بود. مجموعه اين نوسانات بالا يك روند صعودى را خواهد ساخت . در نتيجه طلا از بين إمكانات موجود براى سرمايه گذارى گزينه مناسبى است .

مطالب بالا نتيجه مطالعات سه ماهه در موسسه مطالعات اقتصادى بامداد است و گزاره هاى مطرح شده نتيجه اين مطالعات است . طبيعى است كه روندهاى ياد شده قطعيت ندارند ، ولى احتمال رخداد آنها بسيار بالا است .

مرتضى ايمانى راد

کانال تلگرامی ما

https://telegram.me/joinchat/CpyMq0BT2QhELQqOq49UFg

آيا اقتصاد ايران در مسير ميرا شدن قرار دارد ؟

اقتصاد ايران در حالى سال ١٣٩٥ را با نرخ رشد قابل توجه نزديك به ٧ درصد پشت سر مى گذارد كه اكثر پيش بينى ها درباره نرخ رشد اقتصاد ايران براى سال ١٣٩٦، نرخ رشد اقتصاد كشور در سال آينده به نسبت به امسال را كاهنده پيش بينى مى كنند و مراكز مختلف پيش بينى از جمله موسسه بامداد نرخ رشد اقتصادى سال آينده را بين ٣.٨ تا ٥ درصد پيش بينى كرده اند. اما سوال اساسي در اين باره اين است كه چرا ايران نرخ رشد اقتصادى پايدار را تجربه نمى كند و چرا كماكان در يك اقتصاد نوسانى و واكنشي گرفتار هستيم ؟

واقعيت اين است كه همانطور كه پيش تر در تحليل هاى مختلفى بيان شده است نرخ رشد اقتصادى ايران در سال ١٣٩٥ نرخ رشدى برون زا و سياسي بود و واكنشي بود به برداشته شدن تحريم هاى هسته اى بويژه تحريم هاى نفتى و تلاش در جهت استفاده از ظرفيت هاى خالى اقتصاد ايران . بررسى ها نشان مى دهد با آنكه اقتصاد ايران در سال آينده يك شيفت در موتور نرخ رشد اقتصادى از بخش نفتى به بخش غيرنفتى خواهد داشت اما كماكان نرخ رشد اقتصادى ايران ناشي از تلاش در جهت پركردن ظرفيت هاى خالى ايجاد شده در سالهاى گذشته است و به همين دليل است كه به مرور و با پر شدن اين ظرفيت هاى خالى، مى توان نرخ رشد اقتصاد ايران را در سالهاى ١٣٩٦ و ١٣٩٧ را كاهشي پيش بينى كرد . شاهد قوى اقتصادى براى اين ادعا نيز نرخ رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در طى نه ماه امسال است كه در حالى كه كشور ٧.٢ درصد نرخ رشد را تجربه كرده است ، نرخ رشد تشكيل سرمايه ثابت در كشور منفى ٤ درصد بوده است .

به بيان ساده اقتصاد ايران در حالى نرخ رشد بالاى ٧ درصد را در سال ١٣٩٥ تجربه كرده است كه نرخ رشد سرمايه گذارى در كشور منفى ٤ درصد بوده است و اين نكته پراهميت بيانگر اين نكته است كه با پر شد ظرفيت هاى خالى اقتصاد ايران در صورت شكل نگرفتن موج گسترده سرمايه گذارى داخلى و عمدتا خارجى در طى سالهاى آينده، دوباره شاهد كاهش تدريجى نرخ رشد و ميرا شدن اقتصاد ايران خواهيم بود .

درباره مهمترين موانع سرمايه گذارى هاى گسترده در كشور مى توان گفت كه اصولا سرمايه گذارى ها از ٤ طريق در كشور ايجاد مى شود كه هر ٤ طريق سرمايه گذارى كلان اقتصادى در ايران در شرايط فعلى با موانع جدى رو به رو هستند :

 سرمايه گذارى خانوار : آمارها نشان مى دهد كه درآمد حقيقى - تورم در رفته -خانوارهاى ايرانى از سال ١٣٨٦ به بعد مرتبا كاهش يافته است و اين امر در مرتبه بعد منجر به كاهش پس اندازهاى خانوار ايران شده است . كاهش مرتب پس اندازهاى خانوار، امكان انباشت پس انداز كل و افزايش سرمايه گذارى ها از اين طريق را سلب كرده است .

 سرمايه گذارى هاى دولتى : كاهش شديد قيمت جهانى نفت و بزرگ شدن هزينه هاى جارى كشور و ساختار بيمار بودجه نويسي دولتها در سالهاى گذشته و كسرى بودجه هاى گسترده ، چندين سال است كه توان دولت در ايجاد موج تازه سرمايه گذارى را كاسته است . كاهش شديد درآمدهاى نفتى دولت و بدهى سنگين دولت به بخش هاى مختلف اقتصاد ايران و هزينه هاى بالاى دولت ، عملا دولت را از گزينه هاى ممكن براى ايجاد موج تازه سرمايه گذارى در كشور خارج كرده است .

 سرمايه گذارى خارجى : واقعيت اين است كه پارادايم سياسي حاكم بر كشور بصورت بنيادين با سرمايه گذارى خارجى در تضاد است . اصولا اگر كشورى به دنبال جذب سرمايه گذارى خارجى و بويژه سرمايه گذارى مستقيم خارجى باشد، مدل تعاملش با جهان بايد به گونه ديگرى باشد . نمى شد شما نظم حاكم بر اقتصاد و سياست جهان را قبول نداشته باشيد و با جهان و منطقه خود در تنش باشيد و همزمان اميد به جذب سرمايه گذارى قابل قبول و واقعى و نه شعارى خارجى داشته باشيد .

 سرمايه گذارى بانك ها : بحران شبكه بانكى كه ريشه در نارسايي پارادايم حكمرانى اقتصادى كشور دارد، ديگر توانى براى ايجاد موج سرمايه گذارى تازه در اقتصاد ندارد و در اقتصادى كه نزديك به ٩٠ درصد تامين مالى بنگاه هاى آن از طريق شبكه بانكى تامين مى شود، شبكه بانكى بيمار به جاى ايجاد موج سرمايه گذارى تازه ، تنها مى تواند همانند سياهچاله اى همه اقتصاد را با خود به زير بكشد .

در پايان مى توان گفت در صورت عدم تغيير پارادايم حكمرانى سياسي و اقتصادى كشور در طى سالهاى آينده، عليرغم انتخاب هر رييس جمهورى در انتخابات رياست جمهورى سال آينده و با وجود رشد اقتصادى بالاى سال ١٣٩٥، اقتصاد ايران در مسير كاهشى و ميرا شدن قرار دارد و اين واقعيت تلخى است كه ديگر تغيير و برنامه هاى اصلاح اقتصادى نمى تواند از ميرا شدن اقتصاد ايران جلوگيري كند و اقتصاد ايران براى رسيدن به رشد اقتصادى پايدار در طى سالهاى آينده، در سطح حكمرانى نياز به يك تحول و پارادايم شيفت و تغيير نگاه بنيادين به جهان و اقتصاد دارد.

سيامك قاسمى/موسسه مطالعات بامداد
بيستم اسفند ١٣٩٥

کانال تلگرامی ما

https://telegram.me/joinchat/CpyMq0BT2QhELQqOq49UFg

از بازار فناوری‌نانو در سال ۲۰۲۱ چه می‌دانید؟

بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که فناوری‌ نانو در حال تأثیرگذاری روی اقتصادی جهانی است و شواهد حاکی از نرخ رشد دو رقمی بازار نانومواد، نانوابزارها و نانوادوات است. مؤسسه BCC Research در گزارش اخیر خود به تداوم رشد این حوزه درآمریکا اشاره داشته و اعلام کرده که اقتصاد جهان باید صنعت فناوری‌ نانو را گسترش دهد.
در این گزارش بازار نانومواد ( نانوذرات، نانولوله، نانو کامپوزیت‌ها و مواد نانوساختار)، نانوابزارها ( ابزارهای لیتوگرافی و میکروسکوپ‌های روبشی پیمایشی) و نانوادوات مورد بررسی قرار گرفته است.

ارزش بازار جهانی فناوری‌ نانو در سال ۲۰۱۶ رقم ۳۹.۲ بیلیون دلار بوده که با نرخ رشد ۱۸.۲ درصدی، به رقم ۹۰.۵ بیلیون دلار در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید.
بازار نانومواد از ۳۲.۵ بیلیون دلار در سال ۲۰۱۶ به ۷۷.۳ بیلیون دلار در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید که این رقم حاکی از رشد ۱۸.۹ درصدی بازار این حوزه است.

 براساس اطلاعات منتشر شده در این گزارش، بازار نانوادوات از ۵۶.۵میلیون دلار در سال ۲۰۱۶ به ۱۹۵.۹ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید که این حوزه نیز با رشد ۲۸.۲ درصدی مواجه خواهد شد.

کانال تلگرامی ما
https://telegram.me/joinchat/CpyMq0BT2QhELQqOq49UFg